Su Hayattır: Afrika’da Tamir Edilebilir Su Kuyuları

Neden Afrika’da su?

Kur’ân’da “Her canlı şeyi sudan yarattık” buyrulur (Enbiyâ, 21/30). Su sadece bedenleri değil, sağlığı, eğitimi ve geçimi de ayakta tutar. Afrika’nın birçok bölgesinde suya erişim, iklim ve yoksulluk nedeniyle hâlâ kritik bir ihtiyaçtır. 2022 verilerine göre Sahra Altı Afrika’da insanların yalnızca yaklaşık %31’i güvenli (safely managed) içme suyuna ulaşabiliyor.

Sorunun boyutu (seçilmiş göstergeler)

•             Küresel tablo: 2015–2024 arasında 961 milyon kişi güvenli suya kavuşsa da 2,1 milyar insanın hâlâ güvenli içme suyu yok.

•             Sahra Altı Afrika: Güvenli içme suyu kullanım oranı %31 (2022). Bu, dünya bölgeleri arasında en düşük seviyelerden biridir.

•             Sağlık: İshal, 1–59 ay arası çocuklarda önde gelen ölüm nedenlerinden; 5 yaş altı 443 bin çocuğu her yıl hayattan koparıyor. Güvenli su, sanitasyon ve hijyenle bu ölümlerin büyük kısmı önlenebilir.

İslâm’da su ve yardımın (infak) değeri

•             “Suyu içirmek en faziletli sadakadır.” Sa‘d b. Ubâde (r.a.) annesi adına hayır yapmak isteyince Allah Resûlü (s.a.s.) “En hayırlı sadaka su içirmektir.” buyurmuştur. (Sünenü’n-Nesâî, 3664)

•             Sadaka-i câriye: “Âdemoğlu öldüğünde ameli kesilir; üç şey hariç: devam eden sadaka (sadaka-i câriye), faydalı ilim ve kendisine dua eden salih evlat.” (Sahîh-i Müslim, 1631) Su kuyusu bu kapsamdadır.

•             Kur’ân’dan ilham:

o             “Her şeyi sudan canlı kıldık.” (Enbiyâ, 21/30)

o             “Mallarını Allah yolunda harcayanların hâli, her başağında yüz tane bulunan yedi başak gibidir…” (Bakara, 2/261)

o             “Kendi canları çekmesine rağmen yoksula, yetime ve esire yedirirler…” (İnsân, 76/8-9)

o             “Sadaka veren kadın-erkek (hepsine) kat kat karşılık vardır.” (Hadîd, 57/18)

Bu nasslar, suya erişimi sağlamayı hem insani hem de dinî bir sorumluluk olarak işaret eder.

Çözümümüz: Tamir edilebilir, sürdürülebilir su kuyuları

Sahada “bozuk pompa” sorunu yaygındır; çeşitli çalışmalara göre eldeki el pompalarının %25–35’i herhangi bir anda çalışmaz. Bu yüzden tasarım ve işletmede bakım-onarımı merkeze alıyoruz.

Nasıl kalıcı kılıyoruz?

1.            Standart, yerel yedek parça ekosistemi: Afridev / India Mark II gibi yaygın ve servis ağı olan el pompası modelleri kullanır; sahaya “fast-moving spare parts” (sık arızalanan parça) kitleri bırakırız. Böylece aynı gün onarım mümkündür.

2.            Korozyon ve malzeme kalitesi: Pompa ve boru hattında paslanmaya dayanıklı bileşenler ve koruyucu platform/taşırma drenajı uygularız; çünkü kalitesiz aksam ve korozyon erken arızaların başlıca nedenleridir.

3.            Yerel kapasite ve yönetim:

o             Su Kullanıcı Komitesi kurar, kasaya küçük bir bakım payı (maintenance fund) sistemi yerleştiririz.

o             Alan teknisyeni ve pompa operatörlerine düzenli eğitim verilir; basit arıza listeleri ve servis planı bırakılır (ör. periyodik keçe, lastik, zincir bakımı).

4.            Kalite ve güvenlik: Kuyular açılırken hidrojeolojik etüt ve su kalitesi testleri yapılır; platform, yalak ve çevre çitlemesi kirlenmeyi azaltır.

5.            İzleme ve şeffaflık: Her kuyunun kodlu kimliği, GPS konumu ve bakım kayıtları tutulur; yıllık raporlarda yayınlanır.